گروه فنی مهندسی ارگ ایران

گروه فنی مهندسی ارگ ایران

پیش نویس

      خیلی وقتها برای یک کار کوچک مانند یک تعمیر عادی،  نیازمند کمی اطلاعات هستیم،  اما می بینیم در اینترنت بزبان فارسی اطلاعات تعمیرات و سرویس و نگهداری،  برای خیلی چیزها فوق العاده کم است.  من به همه تعمیر کاران که در این زمان از افراد باسواد هستند،  می گویم و می خواهم که اطلاعاتشان را در اینترنت بریزند،  ولی آنها دو بهانه اصلی دارند،  وقت نداریم و یا کارمان کساد می شود.  در هر صورت از همه عزیزان خواهش می کنم،  همانگونه که اطلاعات و دانش ادبیات و تاریخ فارسی و ایرانی در اینترنت زیاد است،  درباره مسائل فنی و مهندسی نیز اطلاعات به اینترنت بریزند.

تصویر انوش راوید در کنار یک طرح تاریخی مهندسی در اینجا،  عکس شماره 3301.

   توجه 3:  مطالب وبسایت ارگ و وبلاگ گفتمان تاریخ،  توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر،  بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شوند،  از این نظر هیچ مسئله ای نیست،  و باعث خوشحالی من است.  ولی عزیزان توجه داشته باشند،  که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب،  به اصل وبلاگ من مراجعه نمایند:  در اینجا  http://arqir.com.

لوگو در جهت علم باشید نه عقیده،  عکس شماره 1615.

برگه زمستان 1395 پیوست فنی و مهندسی ارگ ایران است.

. . . ادامه دارد و باز نویسی می شود . . .

آشنایی با متعلقات موتور

   1- پیستون موتور:  پیستون قطعه استوانه شکلی است که در داخل سیلندر حرکت رفت و برگشت دارد و زمان های موتو ر را به  وجود  می آورد،  ضمنا  نیروهای تراکمی و انبساط ناشی از احتراق را تحمل می کند

  2- شاتون موتور:  شاتون موتور اهرمی است که به پیستون موتور و میل لنگ متصل بوده  , باعث تبدیل شدن نیروی خطی پیستون به نیروی چرخشی میل لنگ می گردد.

   3- سیلندر موتور:  استوانه ای است تو خالی که از بالا به  وسیله سرسیلندر مسدود شده و از طرف پایین با حرکت پیستون حجم ان مرتبا تغییر می کند.

   4- میل لنگ موتور:  میل لنگ یا محور موتور میله ای است که کار انجام شده در روی پیستون را به صورت گشتاور و دور دریافت نموده قدرت را به سیستم انتقال قدرت ارسال می کند.

   5- شمع موتور:  شمع موتور وسیله ای است متشک از  دو الکترود و بدنه سرامیکی که بر اثر ولتاژ زیاد ایجاد شده و به وسیله کویل در زمان مناسب طراحی  شده ایجاد  جرقه  می نماید و مخلوط متراکم شده سوخت را منفجر می کند.

   6- سوپاپ موتور:  قطعه فلزی است قارچی شکل که در روی دریچه های ورودی و خروجی سرسیلندر قرار  گرفته است،  و در زمانهای کار موتور با باز و بسته شدن خود نقش متفاوتی را ایفا می کند.

  7- سرسیلندر موتور:  سرسیلندر قطعه ای است که به عنوان درپوش در بالای بدنه سیلندر بسته

می شود تا محفظه احتراق را به وجود اورد معمولا در روی سرسیلندر جای شمع و جای سوپاپ و غیره قرار دارد.

  8- راهنمای سوپاپ:  یا گیت موتور استوانه ای که سوپاپ در ان حرکت کرده,  به علت داشتن لقی مجاز, حرکت سوپاپ را کنترل می کند.

  9- مجاری آب موتور:  محفظه های عبور آب در اطراف سیلندر و سرسیلندر می باشد،  که آب در آن گردش کرده,  گرمای بیش از اندازه موتور را به رادیاتور انتقال می دهد.

  10 - مانتیفولد موتور:  لوله های انتقال دهنده ای است،  که سوخت را به موتور وارد یا دودهای حاصل از احتراق را به فضای آزاد هدایت می کند.

  11- تایپیت موتور:  استوانه ای است که در زیر ساق سوپاپ و یا میل تایپیت قرار دارد،  و سوپاپ را از محل نشست خود بلند می کند،  و حرکت خود را از بادامک میل سوپاپ می گیرد.

  12- میل سوپاپ موتور:  محوری است که حرکت خود را از میل لنگ می گیرد و دارای بادامک های است که به تایپیت حرکت رفت و برگشتی میدهد،  به علاوه استوانه خارج از مرکزی دارد که پمپ بنزین را به کار می اندازد،  و نیز دارای دندانه محرک اویل پمپ و دلکو می باشد.

  13- فلایویل یا چرخ طیار موتور:  قطعه نسبتا سنگینی است که به انتها میل لنگ بسته شده که جهت ذخیره انرژی تولید شده در موتور و بازپس دهی آن در زمان مورد نیاز به کار می رود.

  14- بادامک موتور:  قطعه ای است بادام شکل که در روی محور میل سوپاپ ساخته شده،  و حرکت دورانی محور را به حرکت خطی قطعه دیگری که با آن درگیر است میسر می کند.

  15- فنر سوپاپ موتور:  وسیله ای است که در موارد لزوم سوپاپ را می بندد.

  16 – اسبک موتور:  وسیله ای است که در موارد لزوم سوپاپ را باز می کند.

  17 – کاربراتور موتور:  دستگاهی است که در آن سوخت موتور با نسبت معینی و در شرایط مختلف کارکرد موتور آماده می شود.

  18 – دلکو موتور:  دستگاهی است که برق فشار قوی را در  زمان لازم بین شمعها تقسیم می کند.

  19- فیلتر روغن موتور:  وسیله ای است که ناخالصی های شناور در روغن را جذب می کند.

  20- پمپ روغن:  دستگاهی است که روغن را با فشار معین به  قسمت های محرک موتور می رساند.

  21- موتور استارت:  دستگاه الکتریکی است که برای راه اندازی موتور به کار می رود.

  22- میله اندازه گیر روغن موتور:  وسیله ای است که سطح روغن را در کارتل به  وسیله آن مشاهده می کنند.

  23 – وایر های فشار قوی در موتور:  وسایلی هستند که برق فشار قوی را از دلکو  به سر شمعها می رسانند.

  24 – دینام موتور:  دستگاهی است که بنزین را از باک به کاربراتور انتقال می دهد.

  25- پمپ بنزین موتور:  دستگاهی است که بنزین را از باک به کاربراتور انتقال می دهد.

  26- ترموستات موتور:  دستگاهی است که در مدار خروجی اب موتور قرار گرفته,  درجه حرارت آب موتور را کنترل و در حد معینی ثابت نگاه می دارد.

  27- واتر پمپ موتور:  دستگاهی است که آب را بین موتور و رادیاتور به گردش در می آورد.

  28 – پروانه موتور:  قطعه ای است که هوای محیط خارج را  از لابلای پره های رادیاتور مکیده,  آب را خنک می کند.

طرز کار موتور (چهار عمل اصلی در موتور)

   چرخه کار موتور ــ  اعمال یا رویداد هایی،  که در موتور شمع دار انجام  می شود،  به چهار بخش یا حرکت پیستون،  تقسیم میشود.  این حرکتها عبارتند از:  مکش تراکم انبساط و تخلیه هر حرکت از  نقطه مرگ بالایی به پایینی است،  در موتور های چهار زمانه یک چرخه کامل از رویداد ها در سیلندر مستلزم دو  دور چرخش کامل میل لنگ است.

تصویر شماره 9801.

   زمان مکش:  در حین حرکت مکش در موتور شمع دار سوپاپ بنزین (هوا)  باز می شود،  و پیستون

به طرف پایین حرکت میکند،  در نتیجه در بالای پیستون خلا جزئی ایجاد می شود،  فشار جو مخلوط هوا سوخت را از طریق دریچه بنزین به درون سیلندر سرازیر میکند.  وقتی پیستون از نقطه مرگ پایینی می گذرد،  سوپاپ بنزین بسته می شود،  در نتیجه بخش بالایی سیلندر درزبندی می شود.

   زمان تراکم:  پس از عبور پیستون از نقطه مرگ پایینی حرکت رو به بالای آن آغاز می شود،  و هر دو سوپاپ بسته می شوند،  پیستونی که بسمت بالا می رود مخلوط هوا ـ سوخت را متراکم می کند وآن را به فضای کوچکتری بین سطح بالایی پیستون و سرسیلندر  محدود می سازد،  این فضا را محفظه احتراق می نامند.  در موتور های شمع دار معمولا مخلوط هوا و سوخت چنان متراکم می شود که حجم آن به یک هشتم  حجم اولیه یا کمتر برسد میزان تراکم مخلوط هوا و سوخت را نسبت تراکم می نامند نسبت تراکم بین حجم اولیه به نسبت مخلوط ثانویه را نسبت  تراکم گویند.  اگر حجم مخلوط پس از تراکم به یک هشتم حجم اولیه برسد آنگاه نسبت تراکم 8 به 1 خواهد شد.

   زمان انبساط:  وقتی در پایان حرکت تراکم پیستون به نقطه مرگ بالایی می رسد،  شمع  جرقه می زند،  گرمای حاصل از جرقه شمع مخلوط هوا – سوخت متراکم را مشتعل می سازد،  این مخلوط به سرعت میسوزد و دمای زیادی تا حدود 2500 درجه سانتیگراد تولید می شود،  و همین افزایش فشار پیستون را پایین می راند،  شاتون این نیرو را به میل لنگ انتقال می دهد و میل لنگ میچرخد،  تا چرخهای خودرو را بچرخاند.

   زمان تخلیه:  وقتی در حرکت انبساط پیستون به نقطه مرگ پایینی نزدیک می شود،  سوپاپ دود باز میشود،  پیستون پس از عبور از نقطه مرگ پایینی دوباره بالا می رود،  گازهای حاصل احتراق از دریچه دود خارج می شوند.  وقتی پیستون به نقطه مرگ بالای نزدیک می شود،  سوپاپ بنزین باز می شود،  وقتی پیستون از نقطه مرگ بالایی می گذرد،  و حرکت  به طرف پایین را آغاز میکند،  سوپاپ دود بسته می شود و حرکت مکش دیگری آغاز می شود،  و کل چرخه – مکش- تراکم – انبساط  و تخلیه تکرار می شود،  تا وفتی موتور روشن است،  این اعمال همه سیلندر ها تکرار می شوند.

تصویر شماره 9802.

سوپاپ ها

   تعریف سوپاپها:  سوپاپها قطعاتی هستند که از آنها برای باز و بستن دریچه های مجرای ورودی (مخلوط سوختنی) و خروج دود در موتور استفاده می شود.  سوپاپی که مجرای ورودی سوخت را باز و یا می بندد سوپاپ،  و سوپاپی که مجرای دود را می بندد سوپاپ دود می نامند،  به طور کلی هر سیلندر دارای حداقل یک سوپاپ هوا و یک سوپاپ دود می باشد.

   جنس سوپاپ ها:  جنس سوپاپ ورودی معمولا از فولاد کروم نیکل و یا فولاد کبالت و یا فلزات دیگر می باشد،  در حالی که سوپاپ های دود از فلزاتی ساخته می شود،  که در مقابل حرارت زیاد مقاومت داشته باشد،  مثل فولاد کروم و نیکل،  زیرا که حرارت بیشتری بر سوپاپ خروجی اثر می کند.

   طرز ساختن سوپاپ:  سوپاپها را معمولا در داخل قالب های مخصوص با روش آهنگری می سازند،  و بعد به وسیله سنگ زدن آن را کامل می کنند.

   خصوصیات سوپاپ خوب:  1 – یک سوپاپ خوب باید بتواند حرارت زیاد را تحمل کند،  و هادی خوبی برای انتقال حرارت خود به بدنه سرسیلندر باشد.  2- حرارت زیاد نباید باعث سوختگی و ایجاد خوردگی در سوپاپ گردد.  3- یک سوپاپ خوب باید در مقابل ضربات مقاوم باشد.  4- یک سوپاپ خوب باید در مقابل سائیدگی مقاومت نماید.

   ساختمان سوپاپ:  سر سوپاپ (محل برخورد آن با اسبک)،  2 ــ  محل قرار گرفتن خار نگهدارنده،  3 ــ  ساق سوپاپ که در گیت (یا راهنما) سوپاپ قرار می گیرد،  4 ــ  گوشت یا دامنه یا مخروطی سوپاپ،  5 ــ  نشیمن گاه یا وجه سوپاپ،  6 ــ  لبه سوپاپ،  7 ــ  بشقابک یا نعلبکی سوپاپ.

   مکانیزم حرکت سوپاپها در سیستم های مختلف:  1- در نوع I شکل که سوپاپها روی سرسیلندر بصورت یک ردیفه یا دو ردیفه قرار گرفته اند،  به این صورت است که میل لنگ بوسیله دنده میل سوپاپ را بحرکت درآورده حال بادامک میل سوپاپ نیروی خود را به تایپت یا استکانی می دهد سپس تایپت به میل تایپت و میل تایپت به اسبک و اسبک روی سر سوپاپ ضربه زده و سوپاپ را باز می کند،  و وقتی که بادامک میل سوپاپ از زیر تایپت خارج شده فنر سوپاپ باعث بسته شدن سوپاپ می شود،  این مراحل در موتور های میل سوپاپ داخل برای سوپاپ های I شکل صورت می گیرد در نوع سوپاپ های I شکل که  میل سوپاپ روی سرسیلندر قرار گرفته است،  بدین صورت عمل می شود که بادامک میل سوپاپ نیوی خود را از روی اسبک و یا روی تایپت وارد می کند که باعث باز شدن سوپاپ می شود.

   2-  در نوع L هد شکل قدیم به این صورت بوده که سوپاپها بصورت ایستاده روی بلوک و در یک سمت سیلندر قرار داشته و بادامک میل سوپاپ نیروی خود را به تایپت و تایپت به سر سوپاپ نیرو وارد کرده و باعث باز شدن آن می شود.

   3- در نوع تی T هد همه سوپاپها روی بلوک در دو طرف سیلندر قرار گرفته اند،  که در این سیستم از دو میل سوپاپ استفاده می شد،  که یکی از میل سوپاپها نیروی خود را به تایپت و تایپت به سوپاپ دیگر

نیروی خود را به تایپت و تایپت به سوپاپ دود وارد می کردند.

   4-  در نوع F هد که در این نوع سوپاپها هوا روی سرسیلندر و سوپاپ های دود روی بلوک قرار دارند که میل سوپاپ برای باز کردن سوپاپ های هوا نیروی خود را به  تایپت و تایپت به میل تایپت و میل تایپت به اسبک و اسبک به سر سوپاپ که باعث باز شدن سوپاپ هوا می شود،  و برای باز شدن سوپاپ های دود نیروی میل سوپاپ به تایپت و از تایپت به سر سوپاپ وارد می شود،  در این نوع از یک میل سوپاپ استفاده می شود.

   شناخت سوپاپها:  شناختن سوپاپ ها و طرز قرار گرفتن آنها روی سرسیلندر یکی از مواردی است که یک مکانیک الزام به یاد گرفتن آن دارد زیرا شناخت در مواقع فیلر گیری و قیچی کردن بدست آوردن احتراق و غیره لزوم است.

   شناخت سوپاپها از نظر شکل ظاهری (زمانی که سوپاپ در دست ما قرار دارد).  الف:  سوپاپ هوا دارای نعلبکی بزرگتر و گوشت نازکتر می باشد،  جنس سوپاپ هوا از سوپاپ دود نرمتر است.  ب:  سوپاپ دود دارای نعلبکی کوچکتر و گوشت کلفتر (دامنه پهن تر) می باشد،  جنس سوپاپ دود سخت تر از سوپاپ هواست.

   شناخت سوپاپها زمانی که موتور بسته است:  1 ــ  از طریق مانیفولد:  سوپاپهایی که در مجاورت مانیفولد هوا قرار گرفته اند سوپاپ هوا و سوپاپ های که در مجاورت دود قرار گرفته اند،  سوپاپ دود می باشد،  این طریق برای موتورهای I شکل دو ردیفه بسیار آسان می باشد.

   2 ــ  از بازی سوپاپها:  با در نظر گرفتن تعداد دو سوپاپ برای هر سیلندر از ابتدای موتور دو سوپاپ را

جدا کرده سپس موتور را در جهت گردش خود با دست می چرخانیم،  که معمولا طرف راست است (از جلوی موتور نگاه می کنیم) در اینجا دو حالت پیش می آید:

   الف:  اول  یک سوپاپ می نشیند،  و سوپاپ بالا می آید و بلافاصله سوپاپ دوم می نشیند یا باز می شود در این حالت سوپاپ اول دود و دومی هواست.

   ب:  اول یکی از سوپاپها باز می شود،  و بسته می شود و بعد از آن سوپاپ دوم تغییر نمی کند تا اینکه

با ادامه چرخش موتور بعد از 360 درجه شروع به باز شدن می کند،  در این حالت سوپاپ اول هوا و

دومی دود است.

   3 ــ  چون زاویه بادامکها حدودا 90 درجه با هم تفاوت دارند،  یعنی بادامک سوپاپ دود 90 درجه از سوپاپ هوا جلوتر است با توجه به  جهت گردش بادامکها در اتومبیل های میل سوپاپ رو می توان سوپاپها را تشخیص داد بادامک هایی که جلوتر از دیگران هستند،  مربوط  به سوپاپ دود و بعدی ها مربوط به سوپاپ هوا هستند.

   طریقه باز کردن و بستن سوپاپ از سرسیلندر:  ابتدا سوپاپ را با سمبه  نشان علامت گذاری می کنیم  و یا یک قطعه چوب را هشت سوراخ کرده و روی سوراخها را شماره گذاری می کنیم و سوپاپها را به ترتیب پس از باز کردن در آنها قرار می دهیم.  بهتر است سوراخ دیگری زیر همان سوراخ اول جهت میل تایپت و دو سری میخ برا قرا ر دادن استکانیها و فنرها و واشر نگهدارنده آنها روی تخته نصب می کنیم سپس با استفاده از فنر جمع کن سپاپ با قرار دادن یک سر دستگاه قسمت پیچ تنظیم که در انتها دارای واشر کلفتی می باشد روی بشقابک سوپاپ و سر دیگر دستگاه که دو شاخه مانند است روی واشر نگهدارنده فنر قرار  دارد و دسته سوپاپ جمع کن را جمع کرده تا فنر جمع شود.

      سپس خار آن را به راحتی خارج کرده سپس به آرامی دسته فنر جمع کن را باز کرده تا فنر نپرد بعد از رها شدن فنر سوپاپ را از طرف اطاق احتراق خارج می کنیم و برای بستن سوپاپ سوپاپ را پس از مشخص شدن محل آن از طرف اطاق احتراق داخل گیت خود کرده فنر را از پشت در روی ساق سوپاپ قرار داده و واشر نگهدارنده را نیز روی آن قرا ر می دهیم و توسط فنر جمع کن را جمع کرده و خار های نگهدارنده را توسط گریس در محل های خود ثابت می کنیم و سپس به آرامی دسته فنر چمع کن را آزاد می کنیم پس از برداشتن فنر جمع کن از روی ساق سوپاپ با زدن چند ضربه با چکش کائوچوئی امتحان می کنیم.

   نکته مهم:  در موتور هائی که سوپاپ در بلوک قرار دارند برای در آوردن سوپاپها از وسط شروع کرده

تا به دو طرف موتور این عمل ختم گردد و برای بستن نیز عکس از دو طرف موتور شروع به جمع کردن

سوپاپ ها می کنیم.

   خنک شدن سوپاپها:  بطور کلی سوپاپ ها در معرض حرارت ناشی از عمل احتراق در سیلندر می باشند و در این میان حرارت سوپاپ دود بیشتر از سوپاپ هواست زیرا سوپاپ هوا با  مخلوطی که  خنک است در  معرض تماس  بوده و حرارت خود را بیشتر از دست می دهد،  ولی سوپاپ دود در معرض حرارت ناشی از

احتراق نیز بوده،  که حتی تا درجه سرخ شدن نیز می رسد سوپاپها در موقع نشستن حرارت خود را به سیت انتقال داده و سیت نیز حرارت خود را به بدنه که با آب در تماس است می دهد و بدین ترتیب عمل انتقال حرارت انجام می شود.

      ساق سوپاپ نیز حرارت خود را به گیت منتقل می کند اگر به عللی سوپاپ کامل در جای خود ننشیند چون در موقع احتراق مقداری از گاز از کنار خود عبور داده در ضمن نمی تواند حرارت خود را منتقل نماید به سرعت داغ شده و در اثر داغی بیش از اندازه خواص الیاژی خود را از دست داده و به اصطلاح می سوزد.  در موتور های پر دور مانند موتور های مسابقه ای برای خنک شدن سوپاپها ساق آنها را تو خال ساخته و با سدیم نیمه پر می کنند سدیم در حرارت حدود 100درجه سانتیگراد به حالت مذاب در می آید در موقع حرکت سوپاپ ها سدیم به اطراف پاشیده و حرارت را از مرکز نعلبکی سوپاپ گرفته و به اطراف ساق آن منتقل و از ساق توسط گیت به سیستم خنک کننده موتور منتقل می کند دوام سوپاپ های سدیمی بهتر از سوپاپ های معمولی است چون بهتر خنک می شوند.

   روغن کاری سوپاپ ها:  چون ساق در گیت دائما در حال حرکت است نیاز به روغنکاری پیدا می کند روغنکاری این قسمت توسط بخار روغن انجام می شود.  اگر خود روغن به گیت برسد از آنجا به داخل اطاق احتراق رفته و می سوزد برای جلوگیری از ورود روغن به گیت از دو نوع واشر لاستیکی استفاده می شود نوع اول کاسه نمد بوده و روی گیت سوپاپ قرار می گیرد،  و نوع دوم واشر نازکی است که پایین تر از خار و مابین واشر نگهدارنده فنر و ساق سوپاپ قرار می گیرد.  سر سوپاپ به علت اینکه دائما با ضربات اسبک در تماس می باشد توسط روغنی که از روی اسبک می ریزد،  روغنکاری شده و این روغن به مقدار زیادی ضربات ناشی از اسبک را خنثی و عمر این دو قطعه را افزایش می دهد.

   دلیل بزرگ بودن نعلبکی سوپاپ های هوا و نازکی گوش یا دامنه آن:  در عمل مکش که سوپاپ هوا باز است مخلوط هوا و بنزین وارد  سیلندر می شود در این حالت بزرگ بودن دهنه مجرای ورودی باعث بهتر انجام شدن مکش می شود،  لذا برای مجرای بزرگ سوپاپ بزرگتر نیز الزامی است که مجرا را مسدود نماید  نازکی گوشت آن به دلیل تماس با مخلوط خنک است،  سوپاپ هوا حرارت کمتری را تحمل کرده و در معرض حرارت کمتری نیز می باشد.

   دلیل کلفتی سوپاپ دود و کوچک بودن نعلبکی آن:  دلیل کلفتی سوپاپ دود به خاطر این است که سوپاپ دود در معرض حرارت زیادی بوده و پس باید از جنس سخت تری باشد و دامنه گوشت آن نیز کلفت تر انتخاب گردد تا در اثر حرارت زیاد دود نسوزد از این لحاظ باید کاملا مقاوم و با استقامت ساخته شود در ضمن کوچک بودن نعلبکی آن به خاطر این است که زمانی که سوپاپ دود باز می شود،  گاز دارای فشار  بوده و در ضمن عمل خود پیستون نیز کمک به خروج دود می کند و نیازی به بزرگ بودن مجرای خروج دود نمی باشد.

   عیوب سوپاپها:  سوپاپ به طور کلی می تواند عیوب زیر را  پیدا کند لازم به ذکر است که تمامی عیوب باید توسط مکانیک خودرو شناخته و روش رفع عیب آن را نیز  کاملا بداند لذا بعد از خارج کردن سوپاپها و تمیز  کردن آنها سوپاپها را از جهت زیر بررسی می نمایم:

   1 ــ  نازک شدن لبه سوپاپ.

   2 ــ  پیچیدگی و تغییر شکل لبه سوپاپ.

   3 ــ  فرو رفتگی یا گود نشستگی سوپاپ.

   4 ــ  شکستگی سوپاپ.

      ممکن است به علت سرعت زیاد موتور ضعیف بودن فنر سوپاپ – زیاد بودن فیلر سوپاپ – هم مرکز

نبودن ساق سوپاپ با سیت سوپاپ به وجود می آید.

   5 ــ  خال زدگی نشیمنگاه سوپاپ:  بعلت افزایش مصرف روغن موتور – عبور روغن از گیت سوپاپ – (روغن سوزی) موتور با دور کم قبل گرم شدن کار کرده که سبب خال زدگی در نشیمنگاه سوپاپ می شود.

   6 ــ  چسبیدن ساق سوپاپ:  کمی خلاصی ساق سوپاپ با گیت –نارسایی روغن – تاب برداشتن ساق سوپاپ – جمع شدن کربن قسمت پایین ساق – سوپاپ باعث بوجود آمدن این عیب می شود.

   7 ــ  سوختگی سوپاپ:  در این حالت لبه سوپاپ ترک خورده و یا در یک نقطه کاملا ذوب می شود،  سوپاپ غیر استفاده می باشد.  سوختگی سوپاپ ها علل فراوانی دارد از جمله:  الف ــ  فیلر گیری سفت،  ب ــ  تغییر شکل دادن سوپاپ.  پ ــ  چسبیدن سوپاپ،  ت ــ  ضعیف یا کج شدن فنر سوپاپ،  ث ــ  جوش آوردن موتور،  ج ــ  آببندی نبودن سوپاپ.

   8 ــ  ترک خوردگی سوپاپ:  الف ــ  داغ شدن بیش از حد موتور،   ب ــ  فیلر سوپاپ اگر زیاد باشد،  پ ــ  هم مرکز نبودن ساق با سیت.

   9 ــ  قد کشیدن ساق سوپاپ:  در اثر گرما و فشار زیاد فنر ساق سوپاپ قد می کشد،  و از اندازه اصلی بلتدتر می شود،  این نوع سوپاپ قایل استفاده نمی باشد برای تشخیص این امر سوپاپ را با یک سوپاپ نو مقایسه کنید.

   10 ــ  کچلی سر ساق سوپاپ:  بر اثر فاصله زیاد بین اسبک و سر سوپاپ ضربات اسبک باعث کچل شدن سر سوپاپ می شود.  این سوپاپ را تا حدی می توان با سنگ زدن سر آن تعمیر کرد.

تصویر شماره 9803.

کلیک کنید:  تماس و پرسش و نظرhttp://arqir.com/101-2 

موتورسیکلت هوندا و طرح هوندا

      موتور هوندا ۱۲۵ کاربردی ‌ترین برند مورد استفاده در ایران و است،  البته بیشتر ۱۲۵های موجود در بازار ایران چینی طرح هوندا،   و با کیفیت پایینی هستند.  موتور هوندا و شبه هوندا ۱۲۵ در ایران با نام‌ های کارخانجات محلی تولید می‌شوند.

      موتور سیکلت دارای اجزای اصلی زیر می‌باشد،  که هریک به نوبه خود در طول عمر، کیفیت، قدرت، سرعت، سواری راحت و غیره تاثیر بسزایی دارند:

۱ ــ  موتور،  ۲ ــ  سیلندر ،  ۳ ــ  سر سیلندر،  ۴ــ  اگزوز،  ۵ ــ  صفحه کلاچ،  ۶ ــ  زین،  ۷ ــ  باک بنزین،  ۸ ــ  رادیاتور آب یا روغن،  9 ــ  بدنه اصلی.

جدول مشخصات موتور

	شرح	اندازه ها
1	دهانه سیلندر	در نوع CG110  مساوی 00/52 تا 01/52 میلیمتر یا 0472/2 تا 0476/2  اینچ. حداکثر قطر سیلندر که نیاز به تعمیر دارد 10/52 میلیمتر  در نوع CG125 - مساوی 50/56 تا 51/56 میلیمتر یا 2244/2 تا 2247/2  اینچ.  حداکثر قطر سیلندر که نیاز به تعمیر دارد 60/56 میلیمتر.
2	بزرگترین قطر پیستون	در نوع CG110 - مساوی 96/51 تا 99/51 میلیمتر یا 0457/2 تا 0468/2  اینچ . حداقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 80/51 میلیمتر. در نوع CG125 - مساوی 45/56 تا 48/56 میلیمتر یا 2225/2 تا 2237/2  اینچ. حداقل قطر قابل قبول 35/56 میلیمتر.
3	گژنپین	99/14 تا 00/15 میلیمتر یا 5903/0 تا 5906/0 اینچ.حد اقل قطر قبول 96/14 میلیمتر.
4	سوراخ تکیه گاه گژنپین	00/15 تا 01/15 میلیمتر یا 5907/0 تا 5909/0 اینچ . حد اکثر قابل قبول 04/15 میلیمتر.
5	لقی جانبی رینگ پیستون	رینگ بالا:03/0 تا 05/0 میلیمتر یا 0012/0 تا 0020/0 اینچ. رینگ دوم : 02/0 تا میلیمتر یا 0008/0 تا 0020/0 اینچ . حد اکثر لقی مورد نیاز برای تعمیر 10/0 میلیمتر.
6	فاصله دهانه رینگ	رینگ بالا و دوم: 15/0 تا 35/0 میلیمتر یا 0059/0 تا 0138/0 اینچ . حد اکثر فاصله مورد نیاز برای تعمیر 60/0 میلیمتر.
7	ضخامت رینگ	در موتور CG110 رینگ بالا: 20/1 تا 22/1 میلیمتر یا 0472/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 15/1 میلیمتر . رینگ دوم : 20/1 تا 25/1 میلیمتر یا 0472/0 یا 0492/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 15/1 میلیمتر . در موتور CG125 رینگ بالا و دوم : 50/1 تا 52/1 میلیمتر یا 0591/0 تا 0598/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 45/1 میلیمتر.
8	طول میل تاپیت	15/14 تا 45/141 میلیمتر یا 5571/5 تا 5689/5 اینچ حد اقل طول مورد نیاز برای تعمیر 00/141 میلیمتر.
9	اهرم L شکل روی بادامک	قطر داخلی محور 00/12 تا 02/12 میلیمتر یا 4724/0 تا 4731/0 اینچ حد اکثر قطر مورد نیاز برای تعمیر 05/12 میلیمتر
10	محور اهرم L شکل	قطر خارجی محور 97/11 تا 99/11 میلیمتر یا 4715/0 تا  4722/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز جهت تعمیر 95/11 میلیمتر.
11	طول آزاد فنر داخلی سوپاپ	5/33 میلیمتر یا 319/1 اینچ حد اقل طول مورد نیاز برای تعمیر 0/30 میلیمتر
12	طول آزاد فنر خارجی سوپاپ	9/40 میلیمتر یا 610/1 اینچ . حد اقل طول مورد نیاز برای تعمیر 8/39 میلیمتر .
13	لقی بین ساق سوپاپ گاز و راهنمای آن	01/0تا 03/0میلیمتر یا 0004/0 تا 0014/0 اینچ حداکثر لقی مورد نیاز برای تعمیر 12/0 میلیمتر
14	لقی بین ساق سوپاپ دود و راهنمای آن	03/0 تا 05/0میلیمتر یا 0012/0 تا0022/0 اینچ حد اکثر لقی مورد نیاز برای تعمیر 14/0میلیمتر
15	پهنای سیت سوپاپ	2/1 تا5/1میلیمتر یا 047/0تا059/0 اینچ حد اکثر پهنای مورد نیاز برای تعمیر 2 میلیمتر
16	قطر ساق سوپاپ گاز	45/5 تا 46/5میلیمتر یا 2146/0 تا 2175/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 42/5 میلیمتر
17	قطر ساق سوپاپ دود	43/5تا 44/5میلیمتر یا 2138/0 تا 2167/0 اینچ حد اقل قطر مورد نیاز برای تعمیر 40/5 میلیمتر
18	فشار تراکم	10 تا 12 کیلو گرم بر سانتیمتر مربع یا 142 تا 170  PSi
19	مقادیر گشتاور بستن	سر سیلندر به بلوکه سیلندر با پیچ M8 با گشتاور (230 تا 280 ) کیلوگرم سانتیمتر . پیچ های محور اهرم L شکل ( 180 تا 230 ) کیلوگرم سانتیمتر .

آب بندی موتورسیکلت

      منظور از آب بندی عمل صحیح عملکرد و قرار گیری قطعات و اجزای خودرو میباشد،  که پس از مونتاژ قطعات به دلیل وجود اصطکاک هایی که بین اجزای مونتاژ شده وجود دارد،  این قطعات در اثر کارکرد در جای خود با عمل سایشی اقدام به قرارگیری صحیح در جای خود مینمایند،  که در اصطلاح آب بندی گفته میشود.  اما تا زمانی که این قطعات به صورت درست در جای خود قرار نگرفته اند،  هرگونه فشار کاری که به آنها وارد گردد،  باعث می شود،  که عمل سایش صورت نگیرد،  و شکستگی و یا ایجاد ترک هایی شود،  و قطعات آسیب ببینند،  و در طی مدت کوتاهی از کار بیافتند،  و عملا باعث ایجاد هزینه و آسیب های بعضا جبران ناپذیری گردند.

   آب بندی انجین ــ  شرکت های سازنده موتورسیکلت و ماشین های معروفی خارجی،  قبل از فروش مرحله اول آب بندی را انجام و پس از اطمینان از صحت عملکرد و رفع عیب های احتمالی اقدام به فروش مینمایند.  عمل آب بندی در موتور سیکلت ها سه مرحله ای میباشد.  اما در کشور ایران چنین رویه ای توسط هیچ یک از سازندگان طی نمیشود،  و این امر به مشتری واگذار میگردد.  متاسفانه شاهد هستیم اکثر عموم مردم با ذهنیت های اشتباه و نظرات بی پایه و اساس بدون داشتن هیچ دانش فنی اقدام به آب بندی مینمایند.  شاید بار ها شنیده باشید که عموم مردم مخصوصا تعمیرکاران گفته اند،  آنقدر برانید تا موتور شما هار شود.  آب بندی صحیح انجین افزایش عمر موتورسیکلت را تضمین میکند.

      در ابتدا توسط کارخانه سازنده موتورسیکلت روغنی در موتور ریخته شده است،  این روغن از بهترین و مرغوب ترین روغن های موتور میباشد،  زیرا که اولین استارت یک انجین نیازمند یک روغن بسیار با کیفیت میباشد،  که به خوبی بتواند اصطکاک اولیه بین قطعات را کاهش دهد.  زمانی که برای اولین بار انجین استارت میشود،  میبایستی حدود یک دقیقه انجین در حالت عادی (در اصطلاح درجا) کار کند،  تا کلیه قطعات به صورت کامل روغن کاری شوند،  سپس به آرامی با افزایش میزان سوخت دور موتور را از 1000rpm  تا حداکثر 2500rpm  رساند،  تا با افزایش فشار روغن ذرات بسیار ریزی که در لحظه اول استارت انجین بر اثر سایش از قطعات جدا شده اند،  در سطح روغن به حرکت در آیند،  سپس انجین را در حالت عادی رها نموده،  تا 3 دقیقه.  پس از صحت عملکرد انجین و عملیات سوخت رسانی نسبت به تکنولوژی ساخت و نوع فیلتر روغن انجین موتورسیکلت پس از طی حداکثر 50 الی 100 کیلومتر با حداکثر دور موتور 3500rpm  الی 4000rpm  میبایستی روغن انجین تعویض گردد.

   توجه:  در زمان آب بندی موتور باید از بهترین نوع روغن موتور مناسب برای انجین موتورسیکلت یا ماشین موجود در بازار استفاده کرد.

      در موتورسیکلت هایی که دارای فیلتر های فلزی هستند،  و حجم موتور 50cc  تا 180cc  دارند،  باید از روغن هایی با درجه حداقل کیفیت SF و گرانروی 50-20 استفاده کرد،  و حتما دقت شود که تا قبل از طی 50 کیلومتر اول دور موتور نبایستی بیش از 3500rpm  برسد.

      در موتورسیکلت هایی که دارای فیلتر های کاغذی هستند،  و حجم موتور 200 cc تا 2000cc   داریند،  باید نسبت به تکنولوژی ساخت انجین از روغن هایی با درجه کیفیت حداقل SG و بالا ترین کیفیت تا به امروز SM و گرانروی 50-20 استفاده کرد،  و حتما دقت شود که قبل از طی 100 کیلومتر اول دور موتور نباید بیش از 4000rpm  برسد.

      در موتورسیکلت هایی که فاقد نشانگر دور موتور هستند،  و حجم موتور 50cc  تا 140cc  دارند،  باید نسبت به تکنولوژی ساخت انجین از روغن هایی با درجه کیفیت حداقل SF و بالا ترین کیفیت تا به امروز SM و گرانروی 50-20 استفاده کرد،  و حتما دقت شود که تا قبل از طی 100 کیلومتر اول سرعت آنها نباید بیش از 45Km/h  برسد.

     در زمان آب بندی نباید دور موتور ثابت بماند،  و باید مدام با تغییر دور موتور باعث شد،  تا حرارت در موتور بالا نرود،  و در هر حال نباید دور موتور از حد مجاز فراتر رود و اقدام به رانندگی نمود.

   اخطار:  در زمان آب بندی نباید دسته گاز به آخر برسد،  و یا دور موتور از حد مجاز فراتر رود.

      در موتور سیکلت ها عملیات آب بندی اصلی و حیاتی موتور سیکلت صفر تا 300 کیلومتر اول صورت می گیرد،  که عمر انجین و عملکرد صحیح آن در مرحله اول میباشد در مرحله دوم آب بندی که بسته به تکنولوژی ساخت انجین کمی متفاوت است.  تقریبا از 800 تا 1600 کیلومتر ادامه دارد که با نام مرحله ریسک معرفی می گردد،  که در این مرحله هرگونه ایراد احتمالی انجین موتورسیکلت در آن نمایان خواهد شد،  و در بیش از 1600 به بعد مرحله اطمینان از عملکرد می باشد،  و می توانید حداکثر قدرت و سرعت را از موتور انتظار داشته باشید.

      در مرحله اول تحت هیچ شرایطی نباید دمای انجین بالا رود،  و یا به انجین فشار وارد گردد و یا دور موتور از حد معینی فراتر رود،  اما افزایش سرعت هیچ گونه مشکلی ندارد،  یعنی اگر دور موتور یک موتورسیکلت بر روی 5000 دور در دقیقه باشد،  و سرعت آن 100 کیلومتر در ساعت بود،  هیچ گونه مشکلی وجود ندارد تنها در زمان آب بندی مرحله اول که مربوط به انجین می باشد،  دور موتور از اهمیت برخوردار می باشد،  بعد از مرحله اول که با افزایش دور موتور،  سرعت نیز افزایش می یابد و عملکرد  ترمز ها و کاربراتور و سوپاپ ها و پمپ روغن و شاتون و میل لینگ در مرحله حساسی هستند،  زیرا که اگر ایرادی در مرحله اول به وجود آمده باشد،  در مرحله دوم نمایان می گردد.

   نکته ویژه موتورسیکلت های دارای فیلتر های فلزی:  در زمان آب بندی تا 300 کیلومتر اول  به ازای هر یک لیتر روغن به میزان 20 تا 40 سی سی اضافه در درون انجین روغن بریزید.  این میزان اضافه برای این منظور می باشد،  که میزان غلظت روغن به دلیل جذب ذرات کاهش پیدا کرده،  و از روان کنندگی کمتری برخوردار خواهد شد،  با افزایش روغن میزان غلظت یکسان باقی خواهد ماند.

جدول سرویس موتور به ازای مسافت طی شده

مراحل بعد / کیلومتر	نو و اولیه / کیلومتر	شرح موارد
5000	500	تعویض روغن موتور
5000	500	تمیز کردن صافی روغن
5000	500	تنظیم یا بررسی لقی سو پاپ ها
5000	-----	تنظیم یا سرویس شمع ها
5000	500	بررسی و تنظیم پلاتین ها
30000	-----	تمیز کردن صافی هوا
5000	500	تنظیم ترمز ها
5000	500	تنظیم کابل کلاچ

جدول نوع روغن بر حسب درجه محیط

1	بالاتر از 15 درجه سانتیگراد	SAE30
2	بین صفر تا 15 درجه سانتیگراد	SAE20 یا  SAE20 w
3	زیر صفر درجه سانتیگراد	SAE10w

ردیف	میزان حجم روغن موتور بر حسب سی سی ویژه موتورهای تک سیلندر	نوع حجم موتور C C
1	940	50 تا  125
2	960	130 تا 200
3	1400	250 تا 400

تعویض روغن موتورسیکلت

      جهت آب بندی صحیح و اصولی نسبت به تکنولوژی ساخت و حجم موتور از سه جدول زیر استفاده نمائید.

      تعویض روغن را میبایست تا 1600 کیلومتر و رانندگی را با دور موتور مشخص طبق جدول زیر انجام دهید.

تعویض روغن برای موتورهای دارای فیلتر فلزی

ردیف	شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM	دور موتور RPM	نوع موتور	کیفیت روغن
1	50	3500	50cc - 250cc	SE ~ SF
2	300	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
3	600	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
4	800	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
5	1200	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
6	1600	6500	50cc - 250cc	SF ~ SG
7	بر اساس کارکرد روغن	9500	50cc - 250cc	SF ~ SG

تعویض روغن برای موتورهای دارای فیلتر کاغذی

ردیف	شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM	دور موتور RPM	نوع موتور	کیفیت روغن
1	100	4000	160cc - 2000cc	SG ~ SM
2	800	5000	160cc - 2000cc	SG ~ SM
3	1600	7500	160cc - 2000cc	SG ~ SM
4	بر اساس کارکرد روغن	10000	160cc - 2000cc	SG ~ SM

موتورسیکلت های فاقد نشانگر دور موتور

ردیف	شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM	حداکثر سرعت Km/h	نوع موتور	کیفیت روغن
1	100	45	50cc - 140cc	SF~ SJ
2	300	55	50cc - 140cc	SF~ SJ
3	800	65	50cc - 140cc	SF~ SJ
4	1200	100	50cc - 140cc	SF~ SJ
ویژه موتورسیکلت های درون شهری:  کاب، اسکوتر، وویو و بی کلاچ

   توجه و مهم:  از خرید روغن موتور هایی که تاریخ تولید آنها بیش از یک و نیم سال می باشد،  خودداری کنید.

سرویس و نگهداری موتورسیکلت

      پس از طی نمودن 300 کیلومتر اول کلیه قسمت های موتورسیکلت خود را با دست آچارکشی نماید،  این عمل را دوباره در 1000 کیلومتر و 3000 کیلومتر تکرار نمائید.

      مواردی که در جدول زیر بیان شده اند در صورت رعایت کردن آن باعث افزایش طول عمر و ایمنی در موتور سیکلت می گردند.  موارد *دار به معنای این میباشند بهتر است توسط نمایندگی های مجاز وسایل نقلیه مورد سرویس قرار بگیرند.

مواردی که باید بررسی شود

ردیف	موارد	اهداف
1	فرمان	1 ـ  حرکت نرم و روان. 2 ـ  فرمان پذیری مناسب. 3 ـ  عدم وجود لقی.
2	روشنایی و نمایشگرها	کلیه لامپ های داخل کیلومتر، لامپ جلو، لامپ ترمز عقب.  عملکردشان را بررسی کرده،  و روشن شدن نمایشگرها از قبیل لامپ های راهنما و غیره را کنترل کنید.
3	روغن انجین	سطح روغن داخل انجین کنترل شود.
4	ترمز	1 ـ  تصحیح کردن لقی پدال ترمز عقب و جلو. 2 ـ  کنترل عمنلکرد ترمزها.
5	دسته گاز	1 ـ  لقی صحییح کابل. 2 ـ  دور موتور به راحتی بالا و بسرعت پائین می آید.
6	تایرها	1 ـ  فشار باد تایرها. 2 ـ  عمق عاج مناسب باشد. 3 ـ  هیچ گونه بریدگی و ترک نباید بروی تایر وجود داشته باشد.
7	بوق	عملکرد مناسب بوق.
8	کلاچ	1 ـ  کنترل تنظیمات کابل کلاچ. 2 ـ  عملکرد نرم کلاچ.
9	بنزین	برای مسافت مورد نظر بنزین به مقدار کافی وجود داشته باشد.
10	زنجیر	1 ـ  لقی مناسب زنجیر. 2 ـ  روغن کاری مناسب.

   ادامه بررسیها:  موارد دیگر که باید توسط شخص یا نمایندگی در دوره های هزار کیلومتری بررسی و یا تعویض شوند:  باتری، کاربراتور، شمع، فیلتر روغن، فیلتر هوا، شلنگ بنزین، پیچ و مهره های بدنه، دو شاخه جلو، کمک فنر عقب.

   شمع ــ  بعد از 1000 کیلومتر و هر 3000 کیلومتر،  کربن رسوب و به شمع جسبیده شده است،  با یک برس سیمی نرم تمیز کنید.  فاصله الکترود شمع را با یک گیج فاصله سنج (آچار فیلر) تنظیم کنید.  میزان فاصله پلاتین شمع میبایستی چیزی حدود 0.5 الی 0.8 میلیمتر باشد،  در موتور های 50cc  تا 180cc  بین 0.5 الی 0.6 میلیمتر و در موتور های 200 به بالا 0.6 الی 0.8 میلیمتر می باشد.

   توجه:  تحت هیچ شرایطی از شمع های کار کرده و یا تقلبی در بازار استفاده نکنید،  زیرا که شمع های غیر استاندارد و تقلبی،  می تواند باعث آسیب و کارکرد بد و عدم احتراق مناسب سوخت گردند.

مستند های مربوط

مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید،  لینک آن در ستون کناری

http://arqir.com

کلیک کنید:  گوهر آزادی اندیشه و قلم

کلیک کنید:  نقد و بررسی کتاب های جدید

کلیک کنید:  آموزش آینده پژوهی و آینده بینی

آبی= روشنفکری و فروتنی،  زرد= خرد و هوشیاری، قرمز=  عشق و پایداری،  مشروح اینجا

    توجه 1:  اگر وبسایت ارگ به هر علت و اتفاق،  مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد،  در جستجوها بنویسید:  انوش راوید،  یا،  فهرست مقالات انوش راوید،  سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید.  از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم،  همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع،  آزاد و باعث خوشحالی من است.

   توجه 2:  جهت یافتن مطالب،  یا پاسخ پرسش های خود،  کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری وبلاگ بنویسید،  و مطالب را مطالعه نمایید،  و در جهت علم مربوطه وبلاگ،  با استراتژی مشخص یاری نمایید.

   توجه 3:  مطالب وبسایت ارگ و وبلاگ گفتمان تاریخ،  توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر،  بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شوند،  از این نظر هیچ مسئله ای نیست،  و باعث خوشحالی من است.  ولی عزیزان توجه داشته باشند،  که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب،  به اصل وبلاگ من مراجعه نمایند:  در اینجا  http://arqir.com.

ارگ ایران   http://arqir.com

کلیک کنید:  تماس و پرسش و نظرhttp://arqir.com/101-2